Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΣΤΗ ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΑ

 .
Κάθε άνθρωπος μιλά μέσα από την ανάγκη του και την αντίληψη που έχει για τον κόσμο που μπορεί να καταλάβει.  Αυτό ισχύει για φιλοσόφους, δημόσιους υπαλλήλους, πολιτικούς, στρατοκράτες, επαγγελματίες -ή μη- πόρνες και κάθε λογής υπέροχη διαφορετικότητα που έχει προσφέρει το Σύμπαν στη ζωή μας.

Ίσως ο «κόσμος» είναι μια συνύπαρξη μονολόγων σε επίπεδο ατομικής ανάγκης που σε σχηματικό επίπεδο κοινωνικής συγκρότησης οι άνθρωποι συνομολογούν την κατανόηση για να διαφυλάξουν την ανικανότητα τους να συν-αισθανθούν τον άλλο.
Η μεγαλύτερη «πλάκα» είναι ότι τις περισσότερες φορές ο «αυτιστικός» μονόλογος των προσωπικών αναγκών (ανάγκη = δομή σκέψης του: Εγώ έτσι Υπάρχω ) κρύβεται πίσω από μεγάλες φιλοσοφικές ιδέες και ουμανιστικές αντιλήψεις.

Ο Αριστοφάνης , τότε σε εκείνη την Αθήνα που ήταν ένας τεράστιος λάκκος ατομικών συμφερόντων, (εικοσάρης στην ηλικία) γράφει και διδάσκει κάπου ανάμεσα στον Γενάρη και τον Φλεβάρη του 425 π.Χ τους Αχαρνής στη γιορτή του Διονύσου τα Λήναια.

Ήταν ένα να τεράστιο ράπισμα σε πολιτικές αντιλήψεις της εποχής αλλά και σε ατομικές ανάγκες που οι άνθρωποι λειτουργούσαν ως διαπλεκόμενοι στο τότε πολίτευμα …όπως ακριβώς δηλαδή και σήμερα.
Ο ήρωας του ονομάζεται Δικαιόπολις, και είναι (η σημειολογία του ονόματος) αυτό που μέχρι σήμερα ζητάμε – ουτοπικά - για τη ζωή μας… δηλαδή μια δίκαιη κοινωνία σε μια όμορφη ζωή…

Η ουσία της ιστορίας που σκαρφίστηκε ο Αριστοφάνης … σύμφωνα με τη σκέψη του, ήταν απλή.

Βαρέθηκε λοιπόν – λέει το έργο- ο Δικαιόπολις να είναι μέσα σε ένα πολύχρονο πόλεμο μεταξύ των αφιονισμένων εμπόλεμων Σπάρτης και Αθήνας και αποφάσισε να στείλει μαντάτα στη Σπάρτη ότι δεν τον ενδιαφέρει τι κάνουν οι άλλοι αλλά αντίθετα αυτός θέλει να κάνει Ειρήνη μαζί τους, μόνο για τον ίδιο και την οικογένεια του.

Σιχάθηκε λοιπόν ο Δικαιόπολις τις χαοτικές συλλογικές διαδικασίες που είχαν μέσα τους ατομικούς μονολόγους (ουσιαστικών ή και ηλίθιων) συμφερόντων. Είπε δηλαδή να φτιάξει ένα καινούργιο τοπίο ζωής…
Σήμερα κάθε αεροπλάνο που αγοράζουν οι ντόπιοι υπάλληλοι της διεθνούς στρατοκρατίας κοστίζει την εκπαίδευση και την υγεία χιλιάδων ατόμων που τα στερούνται… πάντα στο όνομα της Ελευθερίας. (Μιας ιδέας = δηλαδή συμφερόντων)

Κανένας (οπαδός) δεν ρώτησε αν όντως είναι ουσιαστικά ελεύθερος , αλλά το θεωρεί δεδομένο.
Μήπως διαφέρουμε από τους τότε καρβουνιάρηδες της Αθήνας που ήσαν «ελεύθεροι» να επιλέγουν τον μονόδρομο της πληρωμής του τιμήματος των πολιτικών επιλογών των εξουσιαστών…για μια πατρίδα που ολημερίς έφτιαχναν στα καμίνια το κάρβουνο της χωρίς μερίδιο ευζωίας;
(Σήμερα το λέμε Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και όχι Πελοποννησιακό πόλεμο)

Πονάει η σκέψη του Αριστοφάνη αν την καταλάβεις και δεν χαζογελάς ηλίθια παριστάνοντας τον υποψιασμένο… δηλαδή (αυτό που έχουμε κάνει ΟΛΟΙ τουλάχιστον μία φορά στη ζωή μας), ως ψηφοφόροι των διαπλεκόμενων αφεντικών μας… είτε είμαστε πτυχιούχοι ή ακόμη και αγράμματοι.

Οι γείτονες λοιπόν τότε …του Δικαιόπολη είναι καρβουνιαρέοι στο επάγγελμα από το Μενίδι (τις παλιές Αχαρνές) και εμφορούνται από ιδέες εθνικοφροσύνης ή και στοχευόμενης συστράτευσης… όπως ακριβώς και οι σημερινοί κομματικά υπνωτισμένοι οπαδοί –όλων- των κομμάτων.
Μόλις λοιπόν μαθαίνουν την πράξη ατομικής Ειρήνης του Δικαιόπολη, πηγαίνουν να τον λιντσάρουν. Τόσος πόλεμος επί τόσα χρόνια και να πάει χαμένος; Ποιος είναι αυτός ο άπατρις και απολίτικος αλήτης που απαξιώνει τόσες θυσίες ;

Η ιστορία συνεχίζεται με μια αγωνιώδη διαδικασία όπου ο πανούργος Δικαιόπολις προσπαθεί να μεταπείσει το πόπολο για τις προθέσεις του. Ξέρει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την «σκέψη» γιατί είναι άχρηστη στους οπαδούς…. Επιστρατεύει λοιπόν το συναίσθημα και αφού γίνεται ένας από αυτούς προσπαθεί να τους πείσει για το άδικο του πολέμου και την χαμένη ζωή που έχουν όντας μετέχοντας σε αυτόν.

Σας θυμίζει τίποτε σήμερα από τους λαοπλάνους που –ντύνονται- «παιδιά του λαού» και συχνάζουν σε στέκια των σημερινών καρβουνιαρέων για να τους συγκινήσουν;
Η ιστορία είναι ίδια και έχει παιχτεί χιλιάδες φορές … όπως λέει στο έργο και ο Σαββόπουλος που σχολιάζει με όμορφο τρόπο την μουσική του εκδοχή για το έργο.

Στο τέλος ο Δικαιόπολις πείθει τους άβουλους καταναλωτές του συναισθήματος και στήνει ένα γλέντι σαν αρχηγός της γιορτής, όπου η ευζωία νικά την μιζέρια της σκέψης του πολέμου.
Κορυφαία αντιπαράθεση είναι αυτή με τον στρατηγό Λάμαχο που ζητά την αναγνώριση για όσα έχει υποστεί στον πόλεμο θέλοντας να «εξαργυρώσει» τα παράσημα της σκέψης – δράσης του, σε αντίθεση με τον παν-ηδονιστή Δικαιόπολη που χαίρεται την ζωή στην γιορτή του Διονύσου.

Ο Αριστοφάνης, δεν δίνει κανένα «πρότυπο» που πάνω σε αυτό μπορεί να δομηθεί μια δίκαιη κοινωνία … ερωτήματα βάζει μόνο και αφήνει την εξέλιξη να την πάρει στα χέρια του ο κάθε θεατής στη διαχρονία των αιώνων.
Ο Δικαιόπολις, δεν είναι ο «καλός» απέναντι στους «κακούς» … η πρόταση του Αριστοφάνη είναι μια άλλη λογική που είναι δομημένη μακριά από την απλουστευμένη σκέψη της εποχής μας…
Ο Δικαιόπολις είναι ο κάθε δικός μας άνθρωπος , που μετέρχεται τη γνώση της πληροφορίας για να εξασφαλίσει την καλή ζωή στην ανάγκη του που όμως επιλέγει να την λειτουργήσει μέσα από γιορτή.
Είναι ο «τύπος» που επιλέγει να χαρεί το Εγώ του μέσα από το Εμείς... του Διονυσιασμού.

Η γιορτή μέσα από το Διονυσιακό στοιχείο έχει το σπέρμα της ερωτικής ένωσης των ανθρώπων και την ταύτιση της χαράς τους. Η συνήθεια να είσαι μονοφαγάς μετουσιώνεται σε συνδαιτυμόνας … και κατόπιν στις υψηλές αισθήσεις σε Συν- πότης.

Μια πολιτικό – φιλοσοφική προσέγγιση αυτού του έργου έχει γίνει από τον Διονύση Σαββόπουλο στο ομώνυμο του έργο. Προσωπικά το εκτιμώ ως ένα πυλώνα μουσικής παιδείας. Δεν είναι για να ακούγεται μία φορά , όπως και κανένα αξιόλογο έργο δεν εξαντλείται μέσα από μια προσέγγιση του…
Σκεφτείτε την εκδοχή … μήπως δηλαδή η υπέρ προσφορά κατανάλωσης της τέχνης μέσα από όλες τις μορφές της , είναι ένα εργαλείο του αποπροσανατολισμού της σκέψης.
Μήπως (λέω τώρα)… σκόπιμα μας προσφέρονται υπερβολικές πληροφορίες … για να είμαστε απλά θολωμένοι καταναλωτές και να μην περάσει το βλέμμα μας πίσω από τον «πάγκο» του «μαγαζιού» που προσφέρει τη "ζωή" ως κατανάλωση.

Συνηθίζω να ακούω το έργο από την μουσική προσέγγιση του Σαββόπουλου καθώς οδηγώ σε διαδρομές, ειδικά σαν πλησιάζω τις παρυφές της Πάρνηθας και βιώνω προσωπικές μου μνήμες σε σχέση με το επίπλαστο των θεωριών στο βωμό της ατομικής μας ικανοποίησης …

Ο Αριστοφάνης για μένα, είναι ο μακρινός μας παππούς, που μου θυμίζει ότι αυτή η ζωή (που βιώνουμε) είναι από μια θέαση της γελοία ώστε δεν αξίζει να την παίρνουμε στα σοβαρά… δηλαδή της ταιριάζει λιγότερος φόβος.

Μου φέρνει στο νου εικόνες , κάτι σαν τη ζωή των θαμώνων στα χασαπο-ταβερνεία της Πάρνηθας των καρβουνιαρέων … δηλαδή της ακοινώνητης ηδονής του πιάτου μας, σε μια σιωπή συνύπαρξης που τη λέμε «κέφι» , ή ακόμα χειρότερα «ανθρώπινες σχέσεις»

Πληροφορίες μουσικού έργου:  http://portal.activeradio.gr/forum/index.php?topic=675.0


6 σχόλια:

  1. Ανώνυμος5/12/10

    ΚΟΝΤΟΧΩΡΙΑΝΕ(ΚΑΤΑΓΟΜΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΓΓΑ)ΚΩΣΤΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΕΡΙΠΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΨΑ ΤΗΝ ΔΡΑΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑ ΣΤΙΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕΣ ΜΟΥ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ.
    Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΗΘΟΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΟΥ(ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΜΟΥ ΛΕΙΠΟΥΝ).
    ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΧΕΙ ΧΑΡΙΣΜΑΤΑ.ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΙΣΜΑΤΑ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΟΣΟ ΨΗΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΦΤΑΣΕΙ ....ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΚΑΛΟΠΑΤΙ ΠΟΥ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙΣ ΚΟΙΤΑΣ ΠΙΣΩ ΣΟΥ....ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΙΡΝΕΙΣ ΑΖΙΜΟΥΘΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΠΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΕΣ....(ΔΡΑΓΑΣΙΑ)ΕΤΣΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΧΑΘΕΙΣ(ΔΕΝ ΘΥΜΑΜΑΙ ΠΟΙΟΣ ΤΟ ΕΓΡΑΨΕ)!
    ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΑΛΑ.
    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΤΣΙΑΣ
    ΚΑΣΤΟΡΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητέ Δημήτρη Κώτσια,

    Έμεινα να κοιτώ για αρκετή ώρα το κείμενο σου με την καθαρότητα της έκφρασης μέσα από αυτές τις λίγες γραμμές και δεν σου κρύβω ότι ένοιωσα αμήχανα από την αντίληψη που έχεις σχηματίσει για μένα.
    Κάθε φορά που βρίσκομαι στα μέρη μας και έρχομαι πιο κοντά με τις μνήμες των προγόνων, νοιώθω ότι μου λείπει μια τεράστια Σοφία για αυτό που λέμε Ζωή.
    Έχω μια φωνή μέσα μου που λέει να ερευνήσω τις αξίες και τις ανθρώπινες σχέσεις που βρίσκονται κρυμμένες σε ένα διαχρονικό «τοπίο» ανθρώπου και φύσης… και ότι αυτές είναι η απάντηση στην άρρωστη εποχή μας.
    Αρρωσταίνουν και τα μέρη μας αγαπητέ Δημήτρη… γιατί η σκέψη ταξιδεύει σαν καρκίνος γρήγορα στο σώμα της κοινωνίας… όμως εδώ είμαστε για να τον αγαπήσουμε και να τον μεταπείσουμε να υπάρχει αλλά να μεταλλαχτεί…

    Τα πάντα είναι μια σκέψη Δημήτρη .. και τίποτε άλλο … μια μικρή σκέψη.
    Το χωριό σου το γνωρίζω μέσα από την περπατησιά μου …και το έχω στην καρδιά με εικόνες από ανθρώπους που βρίσκονται ή έφυγαν από τη ζωή.
    Οι άνθρωποι δεν φτάνουμε ψηλά από το τι λέμε ότι γνωρίζουμε … αλλά από το τι επιλέγουμε να κάνουμε. Έτσι όλοι μας έχουμε ένα τεράστιο δρόμο μπροστά μας όχι χρονικό, αλλά έντασης από επιλογή σκέψεων που θα γίνουν αποφάσεις και στάσεις της ζωής μας.
    Έχω ακούσει από κάποιους φυτοφάγους τη φράση «είμαστε ότι τρώμε»… θα έλεγα ότι ίσως ισχύει ακόμα περισσότερο ότι «είμαστε ότι επιλέγουμε να πράττουμε ως στάση ζωής».
    Θα χαρώ σαν ανέβω στα μέρη μας να πιούμε τσιπουράκι με τουρσί αφήνοντας το βλέμμα μας να χορτάσει την ηρεμία του τοπίου… τη Σοφία της φύσης δηλαδή που νομίζουμε (ως κοινωνία) ότι είμαστε πάνω από αυτήν.

    Με εκτίμηση
    Κώστας Ζωγραφόπουλος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος6/12/10

    ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΚΩΣΤΑ.ΟΤΑΝ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΟ ΑΝΕΒΕΙΣ,ΑΝ ΟΧΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ(ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΜΙΖΕΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ-ΛΟΓΙΣΤΗΣ),ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΙΓΟΥΡΑ ΘΑ ΤΟ ΠΙΟΥΜΕ ΤΟ ΤΣΙΠΟΥΡΑΚΙ.
    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΤΣΙΑΣ/ΤΗΛ.2467083877/ΚΙΝ.6947204210

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Έχω και ένα άλλο ωραίο μέρος στην Καστοριά Δημήτρη που το επιλέγω για τους όμορφους ανθρώπους που συχνάζουν εκεί και φυσικά για τον ιδιοκτήτη του. Είναι μια τζαμαρία με ένα μεγάλο τραπέζι που μαζεύει όμορφα χαμόγελα, μπροστά ακριβώς από μια μικρή φάρμα με παγώνια και αγριογούρουνα που έχει θέα τα βουνά της λίμνης. Φυσικά και υπάρχει άφθονο τσίπουρο δίπλα στην ξυλόσομπα, από τον αποστακτήρα που λειτουργεί τις ημέρες που επιτρέπεται η παραγωγή του θεϊκού ποτού.
    Αυτό νομίζω ότι θα σου κάνει πιο εύκολη την πρόσβαση μια και καταλαβαίνω τι σημαίνει σε αυτές τις μέρες να ασκείς την λογιστική… το ξέρω από τον δικό μου λεβέντη και συνάδερφο σου…
    Θα μιλήσουμε άλλωστε αγαπητέ φίλε.
    Κώστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος7/12/10

    ΦΙΛΕ ΚΩΣΤΑ ΕΙΧΑ ΤΗΝ ΤΥΧΗ ΑΡΚΕΤΕΣ ΦΟΡΕΣ ΝΑ ΘΥΜΑΜΑΙ ΩΡΑΙΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ Σ'ΕΝΑ ΩΡΑΙΟ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟ ΚΩΣΤΑΡΑΖΙ(ΚΑΖΑΝΙ ΤΟΥ ΜΠΑΓΓΟΥ).
    ΘΑ ΤΟ ΠΙΟΥΜΕ ΤΟ ΤΣΙΠΟΥΡΟ .
    ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ.
    ΜΙΜΗΣ ΚΩΤΣΙΑΣ.
    Υ.Γ.ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΥ,ΜΟΥ ΤΟ ΑΛΛΑΞΕ ΚΑΠΟΙΑ ΞΑΔΕΡΦΗ ΜΟΥ ΣΕ ΜΙΜΗΣ(ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΛΛΟΥΣ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ε ... αυτός είναι ο "αδερφός" που σου πρότεινα να πάμε... Σαν πας πιο σύντομα από μένα δώσε του την αγάπη μου και την εκτίμηση μου.
    Είναι ένας φιλόσοφος με τη στάση ζωής του και τον εκτιμώ βαθύτατα!

    Υ.Γ.
    Το όνομα εμείς το φτιάχνουμε ... μια χαρά είναι αρκεί να το "φοράς" με αξία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή