Τις αγορεύειν βούλεται; (Για την Δημοκρατία και την Οικονομία μέσω Φιλοσοφίας)

.


 

Πατήστε στην εικόνα για την ομιλία 
του Σωτήρη Γλυκοφρύδη

Μόνο από τον ορισμό του τίτλου της εσπερίδας που παρακολούθησα στην πνευματική εστία της Βούλας, υπό την διοργάνωση της Εταιρείας Μελέτης Προβλημάτων Συλλογικών, φτάνει να την χαρακτηρίσω επιτυχή.
Ο τίτλος της εκδήλωσης ήταν :
«Με το βλέμμα των Φιλοσόφων : Δημοκρατία και Οικονομία: Οι προκλήσεις της Χώρας μας και πως μπορούν να αντιμετωπισθούν»

Κράτησα στο χέρι μου το έντυπο με τα βιογραφικά των ομιλητών σαν κάθισα στην θέση μου. Έπιασα τον εαυτό μου να εικάζει το «τι» θα αναπτύξουν οι αξιόλογοι ομιλητές κοιτώντας το έντυπο. Πρόσεξα πως ως σταθερή αξία συμμετείχε ο κύριος Σαράντος Καργάκος ιστορικός και συγγραφέας. Δεν γνώριζα τον κύριο Πέτρο Στεφανέα τον λέκτορα του ΕΜΠ, αλλά είχα μια ενόχληση για τον κατά τα άλλα συμπαθέστατο και λαλίστατο όπως απεδείχθη κύριο Απόστολο Πιερρή, λόγω της ανάγνωσης δίπλα στο όνομα του ως τίτλο τον προσδιορισμό «Φιλόσοφος».
Προσωπικά έχω μια ευαισθησία στους αυτοπροσδιορισμούς τέτοιου βεληνεκούς.
Τέλος ήταν ο κύριος Σωτήρης Γλυκοφρύδης (συγγραφέας) που γνωρίζω λόγω φιλίας τις απόψεις του και περίμενα να ακούσω τον συμπυκνωμένο λόγο του επάνω στο θέμα.

Σε όλη την ώρα των ομιλιών δεν κουνήθηκα από την θέση μου προσπαθώντας να «ρουφήξω» στην κυριολεξία την ατομική θεώρηση του κάθε ομιλητού για το ζήτημα που το θεωρούσα πολύ σπουδαίο.

Ο κύριος Πιερρής ανέδειξε κατά την κρίση του τα ιστορικά χάσματα της Ευρώπης μεταξύ των λαών της και σημείωσε ότι βυθίζεται σε μια ιστορική αποσύνθεση ενώ παράλληλα λαοί όπως ο Κινεζικός (υποστήριξε) έχουν παντρέψει την ταυτότητα τους με το άνυσμα της ιστορίας. Για την κρίση στην σημερινή Ελλάδα έδωσε την διάσταση της παθογένειας στο ότι από το 1930 υπήρξε η αντίληψη πως το χρήμα είναι μια υπόθεση παροχής του κράτους. Υποστήριξε πως στην αρχαία Ελλάδα αυτό που εξασφάλιζε το κράτος ήταν μόνο η Δικαιοσύνη και η ασφάλεια, ενώ σήμερα το κράτος στραγγαλίζει τις δημιουργικές δυνατότητες του κάθε ανθρώπου. Όταν έχουμε περισσότερο χρήμα (είπε) από όσο χρειαζόμαστε σε μια κοινωνία δημιουργούμε ανισορροπία και φούσκες στην οικονομία. Ο πόλεμος ανέλυσε πως λειτουργεί ως ισορροπιστικός παράγων που καταστρέφει το περισσότερο χρήμα και ειδικά το κακώς κατανεμημένο επιφέροντας την ανάπτυξη δίνοντας ως παράδειγμα την οικονομική διάσωση της Αμερικής. Αυτή η ποσότητα χρήματος που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένει εκ νέου την καταστροφή της και επειδή η Ευρώπη έχει τις μεγαλύτερες ανομοιόμορφες τάσεις ταυτότητας κρίνεται ως το θύμα της εκτόνωσης τούτης. Για την Ελλάδα πρότεινε να βρούμε την ταυτότητα που μας ενώνει με τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό όντας Οικουμενικοί και διαφορετικοί από εκείνους. Ο πιθηκισμός των πολιτικών και πολιτιστικών εισαγόμενων πρακτικών μας κάνει ευάλωτους και ασταθείς ως λαό.

Ενδιαφέρουσα ήταν η Λακωνική και συμπυκνωμένη ομιλία του κυρίου Γλυκοφρύδη, που έθεσε τις βάσεις προσέγγισης των εννοιών της φιλοσοφίας και της Οικονομίας, δείχνοντας μονοπάτια σκέψης που αναδεικνύουν τον Καπιταλισμό στην ουσιαστική εννοιολογική του διάσταση. Ακόμη έκανε την ρηξικέλευθη αναγωγή της ανθρώπινης απληστίας μέσω του καπιταλισμού με την Τίση, που εξηγεί την ιστορικά Σισύφεια τραγωδία που ζούμε. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως αν δεν προσέξουμε στην ζωή μας την Τίση και την πληρωμή της αδικίας θα γυρίζουμε σε ένα σύστημα που όσο αναπαράγεται θα γίνεται χειρότερο. Κάθε λέξη του ομιλητή ήταν και μια επιτηδευμένη τομή με νυστέρι στην παθολογία της σκέψης μας και των προβλημάτων που έχουν σπερματική σύνδεση με την αθέατη πλευρά της πραγματικότητας.

Ο κ. Σαράντος Καργάκος με την ευγλωττία του έθεσε ως θέμα για την ομιλία του «Η κλειδαριά και το κλειδί». Έθεσε στο ερώτημα «που πάμε» ως κοινωνία το ζήτημα της αντίληψης που υποτίμησε κατά τις τελευταίες δεκαετίες τις χειρονακτικές εργασίες. Συνάρτησε την μόρφωση με την εξάρτηση του Δημοσίου βολέματος, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι επισημονικοποιήσαμε την αεργία και αφοπλίσαμε την εργασία.
Όρισε ως πρώτη πλουτοπαραγωγική πηγή σε μια χώρα την γεωργία και έκανε σαφές ότι αποδυναμώσαμε αυτήν από την εφαρμοσμένη επιστήμη στρέφοντας τους ανθρώπους σε στείρες σπουδές που δεν παράγουν πλούτο. Επεσήμανε ότι το πολυτιμότερο αναπτυξιακό εφόδιο για την άνθιση όλων των τεχνών σε μια κοινωνία είναι η γεωργία. Προέβλεψε την παγκόσμια έλλειψη τροφίμων και επεσήμανε την αναγκαιότητα εντατικής ύπαρξης των γεωργικών ενασχολήσεων. Ανέπτυξε ότι μπορεί να γίνει μια επιθετική πολιτική παγκοσμίως της ποιότητας των Ελληνικών γεωργικών προϊόντων. Φανέρωσε την παθογένεια της μεταπολιτευτικής Ελλάδας εκ μέρους των ηγεσιών της, που εκπαίδευσαν το λαό να στηρίζεται σε δανεικές ξένες πλάτες εγκαταλείποντας την παραγωγική κοινωνική του βάση. Ανέλυσε την απαξία που εισπράττουν οι Έλληνες από τους ξένους για την απώλεια της ταυτότητας τους και έδωσε ως μονόδρομο την ανάκτηση των αξιών που έχουμε κληρονομήσει. Ως μέσον επανάκτησης του εαυτού μας έθεσε την επαναφορά γνώσης μέσω της γλώσσας και της ιστορίας, καθώς και της λογοτεχνίας και προπάντων τις οικονομικές μας παραδόσεις. Ακόμη επεσήμανε ως διαπίστωση πως πρέπει να μετέχουν οι άριστοι στα κοινά και να απαλλαγούμε από τον φθόνο που υπάρχει μέσα μας για τον καλύτερο. Τέλος έδωσε την επεξήγηση στον τίτλο της ομιλίας του επισημαίνοντας πως οι αντικειμενικοί παράγοντες είναι η κλειδαριά που καλούμαστε να ανοίξουμε ως συνέχιση της πορείας μας και η προσωπικότητα του κάθε ενός μας αποτελεί το κλειδί που την ανοίγει.

Ενδιαφέρουσα ήταν η προσέγγιση του κ. Πέτρου Στεφανέα, που ανέπτυξε πέρα από την φρενήρη διακίνηση του χρήματος σε παγκόσμιο επίπεδο την αντίστοιχη ιλιγκιώδη διακίνηση της επικοινωνίας. Διέβλεψε ως λύση για τα προβλήματα ανάπτυξης της οικονομίας την ανάπτυξη του διαδικτύου στην Ελλάδα ώστε να την καταστήσει ένα παγκόσμιο πόλο μεταφοράς πληροφοριών που ενδιαφέρουν παγκόσμια. Υποστήριξε πως αν επενδύσει η Ελλάδα στο διαδίκτυο θα γίνει εξαγωγός χώρα στον τομέα του πολιτισμού κερδίζοντας παράλληλα και στο τουριστικό της αναπτυξιακό σκέλος. Επεσήμανε πως η αρνητική δημοσιότητα που αναπαράγεται για την Ελλάδα τελευταία δεν βρίσκει απαντητές που μέσω του διαδικτύου θα αντιστρέψουν το κλίμα. Το αδόμητο χάος του διαδικτύου υποστήριξε μέσα από την ανοικτότητα και την λογική μπορεί να κάνει θετικούς επηρεασμούς στην παγκόσμια αρνητική γνώμη.


Όταν τελείωσαν οι ομιλίες και αποφώνησε την εκδήλωση ο διοργανωτής κος Πέτρος Δούκας, προτίμησα να απολαύσω το τσιγαράκι μου στον ωραίο εξωτερικό χώρο βάζοντας το μυαλό μου σε τάξη.
Έφτιαξα με τη σκέψη μου τρεις ομόκεντρους κύκλος και σκέφτηκα πως ο κ. Γλυκοφρύδης έθεσε στον κεντρικό το «γιατί» συνδέοντας τη Φιλοσοφία με την Οικονομία, ενώ οι υπόλοιπες τοποθετήσεις κυμάνθηκαν στο «πως» και το «τι» των διαπιστώσεων σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Για να πετύχουμε την ερμηνεία του «γιατί», χρειάζεται να διεμβολίσουμε τις δομημένες σκέψεις μας βάζοντας ερωτηματικά εκεί που έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με καταφάσεις ή αρνήσεις.

Η σύνδεση της Φιλοσοφίας με την Οικονομία ένιωθα ότι δεν πλησίασαν όσο θα μπορούσαν σε τούτη την ενδιαφέρουσα συνεύρεση.

Σαν ρωτήσετε τους ανθρώπους γύρω σας, αν η φιλοσοφία παράγει οικονομία, θα σας πουν ότι τούτο είναι ανοησία μια και η πρώτη παράγει λόγια και αφηρημένες έννοιες, ενώ η δεύτερη είναι πραγματική λειτουργία της ανάγκης των ανθρώπινων κοινωνιών.
Εδώ είναι που χρειάζεται η γενναία πατροκτονία των βεβαιοτήτων μας από την φιλοσοφική σκέψη.
Η Οικονομία (όπως ανέφερε ο κ. Γλυκοφρύδης) κανονίζει και κατανέμει τα του οίκου μας στον οίκο μας, με χαρακτηριστική φειδώ στα απαραίτητα. Μήπως τούτη η έννοια της οικονομίας (σκέφτομαι με τη σειρά μου) είναι συνώνυμη με την Πολιτική;
Μήπως ακόμη η Φιλοσοφία είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με την Πολιτική;
Τέλος η εφαρμογή της Φιλοσοφίας σε Πολιτική έκφραση μήπως διαμορφώνει την Νομοθεσία;
Ο Φιλόσοφος (διερωτώμαι) που θέλει να πλησιάσει την Οικονομική και Πολιτική ανάγκη, θα μπορούσε να είναι ένας μικρός ή μεγάλος Νομοθέτης που θα απέχει συνειδητά από την εφαρμογή των ιδεών του μέσω της εκτελεστικής εξουσίας;
Να ορισμένα από τα ερωτήματα που δεν αναπτύχθηκαν και με έκαναν να έχω μια γεύση απροσδιόριστη από την θεματική ανάπτυξη των κατά τα άλλα αξιόλογων ομιλητών.

Σήμερα το σώμα των εκλεγμένων πολιτών που απαρτίζουν την Νομοθετική εξουσία, διακατέχεται από μια αντιπαλότητα που την ονομάζει ως ζωτικό ψεύδος ιδεολογική φέρνοντας σε αυτήν τις ανάγκες της ιδιωτικής σκέψης. Το κοινοβούλιο έπρεπε να σχεδιάζει κάθε φορά Νομοθετήματα που θα οδηγούν τις κοινωνικές νόρμες σε μια εξέλιξη ώστε να ενδυναμώνει το κράτος και όχι να ρυθμίζει απλώς με διατάξεις την αντιπαλότητα των κοινωνικών ομάδων.
Η πραγματική Φιλοσοφική Πολιτική σκέψη δεν είναι διαχείριση μέσω συσχετισμών αντιπαλοτήτων και συμφερόντων, αλλά μια οραματική σκέψη που συγκρούεται Φιλοσοφικά και κατευθύνει μέσω Νομοθετημάτων την εξελικτική σχέση των κοινωνικών ομάδων.

Όσοι πιστεύουν ότι ο Σόλωνας ήταν Νομοθέτης και όχι Φιλόσοφος, μήπως λανθάνουν;
Η κατάργηση της δουλείας με εγγύηση το «σώμα» του δανειζόμενου μήπως ήταν μια κατ’ εξοχήν φιλοσοφική θέση που είχε οραματική εκπαιδευτική παρέμβαση στις νόρμες της Αθηναϊκής κοινωνίας. Δεν θέσπισε μόνο την Σεισάχθεια ο Σόλων, αλλά θεσμοθέτησε κανόνες κοινωνικής πρόνοιας, σχέσεων μέσω ηθικών αρχών και βοήθησε στην εξάλειψη της ραθυμίας των απαίδευτων πολιτών μέσω της τεχνικής κατάρτισης που επέβαλε στους νέους.

Σε αυτή την κατεύθυνση περίμενα να προχωρήσει η κουβέντα των τοποθετήσεων από την σπερματική και αναλυτική σκέψη του κ. Γλυκοφρύδη με προτάσεις για την έξοδο μας από την πνευματική κρίση που βρισκόμαστε.
Για παράδειγμα θα σας γράψω πως αν η πολυπόθητη ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής στην χώρα μας ήθελε κάποιος να γίνει πραγματικότητα, θα έκανε τα νομικά σχήματα των αγροτικών συνεταιρισμών από Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης σε Ομόρρυθμες. Το «τι» σημαίνει τούτο είναι σαφές και έντονα Φιλοσοφημένο.
Όποιος δεν έχει ευθύνη με την περιουσία του για τα κοινά, γίνεται κλέφτης, αδιάφορος και ράθυμος μπροστά στην ανάγκη να υπάρξει εν υγεία μια επιχειρηματική κοινή προσπάθεια. Παύει να λειτουργεί ο Ιδιώτης και αντικαθίσταται η κοινή συνείδηση από την έννοια του Πολίτη. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη φυσικά στα χρόνια της «Σοσιαλιστικής» ευδαιμονίας στην Ελληνική ύπαιθρο και μέσα από ένα ανεύθυνο συνεταιριστικό κίνημα, φτάσαμε σήμερα να μην παράγουμε ούτε σκόρδα.
Ο σκεπτόμενος φιλοσοφικά οφείλει να σιωπά και να παρατηρεί την κοινωνία με σκοπό τέτοιο ώστε να συλλέγει εμπειρίες από τελείως διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Επεξεργαζόμενος με μια ολιστική προσέγγιση τις πληροφορίες , του δίνουν λύσεις εφαρμογής, σαν του ζητηθεί να κάνει την φιλοσοφική του σκέψη Λόγο Πολιτικό επάνω σε πραγματικά ζητήματα.

Κάθε φορά που προσπαθούμε να απαντήσουμε με ένα «πως» διορθωτικά σε ένα «τι» της κοινωνικής μας πραγματικότητας, οφείλουμε αν θέλουμε να έχει φιλοσοφικό υπόβαθρο η σκέψη μας να προσδιορίζουμε το «γιατί» της σκέψης μας που περικλείει χαοτικές εξισώσεις στην αντίληψη μας και πολλοί την ονομάζουν και ηγετική διαίσθηση.
Κάποτε ένας πολιτικός που συνειδητά δεν θυμάμαι το όνομα του θέλοντας να τον τιμωρήσω μέσω της μνήμης, ανέφερε πώς οι Ποιητές είναι λαπάδες. Για μένα Ποιητές σαφώς δεν είναι οι λογοπλόκοι που περιποιούν τιμή στο «Εγώ» τους μέσα από προσωπικές εκδόσεις.
Ο Σόλωνας όμως ήταν Ποιητής και Φιλόσοφος και σαφώς Πολίτης που ήξερε να συνδέει την Φιλοσοφία με την Πειθώ και την Ανάγκη.

Όταν λέμε πως η εξουσία χρειάζεται την Φιλοσοφική σκέψη, δεν εννοούμε ότι πρέπει να περιστοιχίζεται από λεξιλάγνους και κρατικοδίαιτους πολίτες, αλλά από ολιστικά σκεπτόμενους επιστήμονες μα και απλούς πολίτες.
Οι μεγαλύτερες λύσεις χρειάζονται απλή σκέψη που δεν εγκλωβίζεται στον αυτοθαυμασμό των ατομικών μας γνώσεων, αλλά αντίθετα παράγεται από ανθρώπους που δεν φοβούνται την πατροκτονία των βεβαιοτήτων τους.

Όταν αναχώρησα στο τέλος από τον χώρο ομιλιών ήμουν σίγουρος ότι κάθε αρχή του ανθρώπου έχει και βήματα που δεν είναι σταθερά. Έτσι έδωσα το εύγε για την ύπαρξη τούτης της θεματικής μέσα μου και ευχήθηκα να είναι η αρχή πολλών τέτοιων συζητήσεων.

Κάθε ομιλητής στην συγκεκριμένη εσπερίδα, έδωσε στοιχεία ουσιαστικά μέσα από την συγκρότηση του, αλλά ίσως μια άλλη φορά σαν μπει ο καταλύτης της σύνδεσης Φιλοσοφίας και Οικονομίας ως σκέψη Νομοθετική, να διαπιστώσουμε τρομακτικές εκρήξεις στον Έλληνα Λόγο που τον περιμένουν ακόμη και σήμερα στην Ευρώπη να τους αλλάξει την γερασμένη ωφελιμιστική πρακτική τους.

Δεν μας περισσεύει καμία σκέψη και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να έχουμε την παρρησία της αντίθεσης μέσα από ένα βαθύ σεβασμό για την εκάστη μία ατομική συγκρότηση που ανθεί δίπλα μας.

Τι λέτε είμαστε ως Έλληνες ικανοί να παίξουμε το παιχνίδι της Φιλοσοφικής πατροκτονίας των ιδεών μας μέσα από το κέλευσμα: Τις αγορεύειν βούλεται;

Προσωπικά ως κάτοικος της Νεφελοκοκκυγίας, χαμογελώ λέγοντας πως και χίλιες αστοχίες να έχουμε δεν μπορεί κάποια στιγμή θα το πετύχουμε!
Θέλει αρετή , τόλμη και σαφώς υπομονή η Παιδεία της σκέψης μας…

Κ.Ζωγραφόπουλος

Υ.Γ
Σχετικό άρθρο που προετοίμασε το ενδιαφέρον μου για να παρακολουθήσω την συζήτηση τούτη: http://dragasia.blogspot.gr/2012/06/blog-post.html


2 σχόλια:

  1. Παραθέτω ακόμη συνολικά τις ομιλίες της εκδήλωσης.

    http://www.youtube.com/watch?v=_cbLZt19icM&feature=player_embedded

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος25/6/12

    Ναι, δεν μπορώ να πω, έχεις απόλυτο δίκαιο. Από τη στιγμή που οι ανθρωπιστικές επιστήμες εξέπεσαν του συστήματος Παιδείας και η εξειδίκευση, κυρίως στις θετικές επιστήμες, κυριάρχησαν με μόνο σκοπό την εύρεση εργασίας για την καλύτερη εξυπηρέτηση του καπιταλιστικού συστήματος, παράγουμε τελικά ανθρώπους ρομπότ.
    Το σύστημα θα καταρρεύσει νομοτελιακά σε παγκόσμιο επίπεδο ακριβώς γιατί στερείται ανθρωποκεντρικού ιδεολογικού φιλοσοφικού περιεχομένου. Ήδη τα σημάδια είναι εμφανή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή