Εισήγηση στην «Πολιτεία» της Ακαδημίας Πλάτωνος

.

Στις 16 Δεκέμβρη του παρελθόντος έτους, πριν λίγες μέρες δηλαδή, βρεθήκαμε σε μια ζεστή συντροφιά γνωστοί και άγνωστοι για να συζητήσουμε λίγο διαφορετικά επάνω σε αφηρημένες έννοιες που όλοι γνωρίζουμε, αλλά σπάνια ψάχνουμε την σημασία τους πέρα και κάτω από τις γενικές παραδοχές τους. Στόχος και κοινό ζητούμενο δεν ήταν τίποτε άλλο, από το να βρει ο καθένας μας μια διέξοδο για να κάνει τη ζωή του καλύτερη.

Στην πραγματικότητα δεν γίνεται με μαγικό τρόπο να αλλάξουμε τη ζωή μας, έστω και αν είναι του συρμού τα τελευταία χρόνια να υπόσχονται διάφοροι αυτόκλητοι «πνευματικοί» άνθρωποι πως έχουν την «εσωτερική αλήθεια» στο χέρι τους και την προσφέρουν με έπαρση. Έχουμε πήξει στην ιστορία από σωτήρες, αλλά ο κύκλος της ανθρώπινης μοίρας δεν λέει να αλλάξει. Ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε την έξωθεν προσφερόμενη αυθεντικότητα της γνώσης και να βάλουμε ερωτήματα μόνοι, αμφισβητώντας τις πιο σίγουρες βεβαιότητες μας.
Μικρά βήματα κάνουμε στη ζωή για να κατανοήσουμε ένα σκοτεινό κόσμο που δεν είναι τίποτε άλλο από την άγνοια των ερμηνειών που δίνουμε στις λέξεις , δηλαδή στον κόσμο, και προέρχεται από τις εκπαιδευτικές στρεβλώσεις της ζωής μας.

Μαζί με το ενημερωτικό κείμενο που μοιράστηκε πριν την εκδήλωση και ακολουθεί στο άρθρο, επισυνάπτω στο τέλος μαγνητοσκοπημένα αρχεία της εισήγησης. Μπορεί να μην διαθέτει ποιότητα αξιώσεων η εικόνα και το μοντάζ, αλλά στη ζωή θέλω να υποστηρίζω ότι μετρά η ουσία της πληροφορίας και όχι το περιτύλιγμα, που συνήθως υφίσταται ως δέλεαρ και ψάχνει για καλή «τιμή» πώλησης στο υφιστάμενο μάρκετινγκ του «τίποτα» γύρω μας.

____________________________________________________________



Βεβαιότητες και Ωφελιμισμός
(Πώς θα κάνουμε την ζωή μας καλύτερη)

Τα πάντα για τη ζωή από το παρελθόν τα έχουν πει οι άνθρωποι και όμως εμείς συζητάμε ακόμα ψάχνοντας τη γνώση. Μήπως η ζωή δεν ερμηνεύεται κάτω από το ερώτημα «τι ξέρεις» αλλά το «Πως ζεις;»  Αυτή η σκέψη ήταν κάτω από την διάθεση μου να βρεθώ σαν εισηγητής μιας συζήτησης στον χώρο γνώσης και πολιτισμού Πολιτεία στην Ακαδημία Πλάτωνος.  Στη ζωή μας σκεφτόμαστε και ερμηνεύουμε τα πάντα μέσα από λέξεις που νοηματοδοτούνται κατά εποχές σύμφωνα με την κουλτούρα του πολιτισμού μας. Τι νόημα έχουν άραγε σήμερα οι εκφράσεις «θα σε συντρίψω», «το συμφέρον μου είναι…»;

Έψαξα λοιπόν μέσα στη βάσανο της σκέψης των τελευταίων χρόνων της ζωής μου και έφτιαξα ένα ταξίδι λόγου που περιληπτικά σας αφήνω ένα στίγμα του σε τούτο το έντυπο. Το ταξίδι αυτό ξεκινά από την υπαρκτή ανάγκη των ανθρώπων να ζήσουν. Αυτή την ανάγκη εξυπηρετούν οι βεβαιότητες που στοχεύουν στην ωφέλεια της βιολογικής ανάγκης που προστάζει «Θέλω να ζήσω». Μία ακόμα έννοια που με ενδιαφέρει είναι η πίστη που γενούν οι βεβαιότητες και την επίδρασή της στην καθημερινή ζωή.

Υποστηρίζω ότι η γνώση που ανακαλύπτουμε μέσα από δικά μας ερωτήματα αφορά στην Παιδεία μας, ενώ η εκπαίδευση με πίστεις και πεποιθήσεις που προέρχονται από το κάθε φορά κυρίαρχο σύστημα εξουσίας λειτουργούν σαν τροχοπέδη στην εξέλιξη του ατόμου και των κοινωνιών. Διερωτώμενος για το πώς μπορούμε να κάνουμε την ζωή μας καλύτερη, προτείνω (όχι πρωτότυπα) συνειδητή μεταστροφή σε ερωτηματικό λόγο όλων των βεβαιοτήτων μας και ιδιαίτερα εκείνων που εκφράζονται με επιθετική κατάφαση.  Νομίζω ότι το ερωτηματικό είναι το σημαντικότερο σημείο στίξης για την προαγωγή της σκέψης καθώς ανοίγει ορίζοντες στην εξέλιξη της και προσφέρει άπειρες λύσεις στα αδιέξοδα των αφηρημένων εννοιών που μας διαχωρίζουν από το «συν» της ύπαρξής μας.

Βαδίζουμε οι άνθρωποι πάνω στις ανάγκες μας όσο ζούμε και ως εκ τούτου η σκέψη μας χρειάζεται δύο πόδια και μία βακτηρία. Το ένα πόδι μας χρειάζεται για να παρατηρεί τις βεβαιότητες και να τις μετατρέπει σε ερωτηματικά, ενώ το δεύτερο είναι απαραίτητο για να τολμά να τις αλλάξει ώστε να γίνει το βήμα. Στον βηματισμό αυτό, βακτηρία για την σκέψη μας είναι η φιλοσοφία με τον ορισμό που της έδωσε ο Πλάτωνας «Φιλοσοφία είναι η μελέτη του δικού μας θανάτου» - και τον επιλέγω. Δεν υπάρχει λάθος και σωστό, καλό και κακό παρά μόνο ο παρατηρητής που ερμηνεύει τον κόσμο και του δίνει ουσία και υπόσταση.

Όταν ακούω την έκφραση «να σου πω εγώ την αλήθεια» θέλω να τρέχω, και σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει αίσθηση κατοχής της αλήθειας στην εισήγηση μου. Εκδοχές ερμηνείας της ζωής μοιραζόμαστε και τούτο είναι ο μοναδικός πλούτος μας για να έχουμε πολυμέρεια και σαφώς μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής του ζωτικού μας ψεύδους. Θέλει μεγάλη δύναμη να ξέρουμε τα όρια μας και να δηλώνουμε με παρρησία ότι οι σημερινές αλήθειες μας είναι το αναγκαίο ζωτικό μας ψεύδος για να λειτουργήσουμε τη ζωή μας σε μια αέναη εξέλιξη και κατά συνέπεια να πορευτεί η ταλαιπωρημένη έννοια «Ανθρωπότητα».

                                  Κώστας Ζωγραφόπουλος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου